ΠΟΛΕΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

 

Από το μάθημά μας στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο – Ευριπίδου 12 

Η προσέγγιση αντικειμενικής γνώσης και κινηματογράφου δεν αναμένεται να γίνει με ταινίες που απλώς φωτογραφίζουν εξωτερικά την πόλη αλλά κυρίως με ταινίες που αναδεικνύουν την ιδιαιτερότητα του αστικού φαινομένου, την «πολεότητα»(*). Οι στόχοι της προσέγγισης αυτής ανήκουν σε ένα ευρύ φάσμα. Αυτό περιλαμβάνει:

• Καλλιέργεια γνωστικών προϋποθέσεων (και όχι μόνο συναισθηματικών) για επαφή του θεατή με τον κινηματογράφο και συγκεκριμένα: παροχή στοιχείων περιγραφής της πόλης (κέντρο, δευτερεύοντα κέντρα, αστικός εξοπλισμός, κλπ.)· σημειολογική μελέτη βασισμένη στις πολυάριθμες δυαδικές αντιθέσεις (ψηλό/χαμηλό, στενό/ευρύ, ανοιχτό/περιφραγμένο κ.λπ.)·
• γλωσσική σημειολογική μελέτη με αναγνώριση και επισήμανση γλωσσών και αλφαβήτων ή με παρατήρηση πινακίδων, επιγραφών, τοιχογραφημάτων και οδωνυμίων·
• ανθρωπολογική –φυσική και κοινωνική– παρατήρηση της πόλης·
• αναγνώριση της μορφής μερικών πόλεων·
• στοιχεία σχετικά με το παρελθόν μερικών πόλεων·
• στοιχεία σχετικά με το πιθανολογούμενο μέλλον των μεγάλων πόλεων·
• επισήμανση του πολύπλευρου και άνισου χαρακτήρα των πόλεων, ως προς αυτές τις ίδιες και ως προς άλλες·
• αναγνώριση και επισήμανση των λειτουργιών του δρόμου – πέρα από τη συγκοινωνιακή / μεταφορική·
• αισθητική προσέγγιση του κινηματογράφου μέσα από την κινηματογράφηση της πόλης.

Δεν θεωρήσαμε σκόπιμο να ταξινομήσουμε τους παραπάνω στόχους αφού τους βλέπουμε ως ένα «συνεχές» που έχει αφετηρία την αναζήτηση της πολεογραφικής πληροφορίας και τέρμα τη βιωματική συμμετοχή. Θα μπορούσαμε συνεπώς να συμπεριλάβουμε όλους τους στόχους σε μια πολύσημη γενική διατύπωση:

• Βίωση και μελέτη της κινηματογραφικής ευτοπίας   / ουτοπίας / δυστοπίας με κέρδος μας κάποιες γνωστικές αντιπαροχές.

Επίσης η πολεογραφία του κινηματογράφου υπονοεί

• μια συμβολή στην απομυθοποίηση του κινηματογραφικού γεγονότος·
• ενίσχυση της εργαλειακής πλευράς παρακολούθησης του οπτικοακουστικού γεγονότος·
• ενθάρρυνση της κινηματογράφησης (μαγνητοσκόπηση-βίντεο) της πόλης· ή
• πρακτική προσέγγιση της πόλης μέσα από ένα σχεδιαζόμενο ή υποθετικό ταξίδι.

Όλα αυτά τα στοιχεία υπηρετούν το ιδεώδες μια βιωματικής συμμετοχής με καθοδήγηση σε ταύτιση του θεατή-υποκειμένου με τον ήρωα-κάτοικο της πόλης-αντικείμενο.

Εικονογραφήσαμε το σημείωμα με την αφίσα από την τανία «Το μίσος» του Ματιέ Κασοβίς. Ήταν τόσο προφητική για τα γεγονότα που έζησε το Παρίσι την προηγούμενη εβδομάδα (13 Νοεμβρίου 2015).

(*) Με τη λέξη «πολεότητα» απόδώσαμε τη λέξη cityness. Από άλλους ερευνητές ορολογίας, έχουν επίσης προταθεί οι όροι «πολεοσύνη» και «εμπολιότητα».