ΜΑΘΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΥΚΑΔΙΟ ΧΕΡΝ

…εις μνήμην της Κλαίρης Παπαπαύλου

Κλαίρη Παπαπαύλου

Αφιέρωσα το χθεσινό τακτικό μου μάθημα ιαπωνικής πολιτισμικής γεωγραφίας (που γίνεται κάθε Παρασκευή, 7-9 μ.μ. στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο), στη μνήμη της Κλαίρης Παπαπαύλου, δρ. ιστορικό Άπωανατολικής Τέχνης και Πολιτισμού, πανεπιστημιακό κατ΄ ανάθεση. Κατά κάποιο τρόπο, μετά το θάνατό της το περυσινό ακαδημαϊκό έτος, τη διαδέχθηκα, κατά την τρέχουσα χρονιά, στη διδασκαλία ιαπωνολογίας. Είναι βέβαια διαφορετική η δική μου προσέγγιση και ούτε συγκρίνονται οι δικές μου εισαγωγικές διαλέξεις με τη μεγάλη εμπειρία, τις πολυετείς σπουδές, τις βαθιές έρευνες της αείμνηστης Κλαίρης και τις δημοσιεύσεις της για τον σινο-ιαπωνικό πολιτισμό.

Οπωσδήποτε, επειδή το χθεσινό μάθημά μου έκανε εκτεταμένη αναφορά στον ελληνοϊρλανδό συγγραφέα Λευκάδιο Χερν, αναφέρθηκα με μνημόσυνο σεβασμό ιδιαίτερα στο όνομα και την προσωπικότητα της Κλαίρης, που είχε μελετήσει και από την πλευρά της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας το έργο του Λευκαδίου Χερν και ελπίζω να μου δοθεί ευκαιρία να συνεχίσω τις ιδιαίτερες αναφορές μου στους ζώντες φίλους του έργου του Λευκαδίου Χερν, σε επόμενα μαθήματα και να συμβάλω με τις δυνάμεις μου στην οργάνωση ενός φιλολογικο-παιδαγωγικού μνημοσύνου για τη σημαντική μας ιαπωνολόγο.

Λευκάδιος Χερν (1850-1904)

Όπως αναφέρεται σε συνέντευξή της, η εκλεκτή επιστήμων, από το 1998 μετείχε μόνον στα διδακτικά προγράμματα του Λαϊκού Πανεπιστημίου της Εταιρείας των Φίλων του Λαού, του μόνου εκπαιδευτικού ιδρύματος που περιλαμβάνει ανελλιπή διδασκαλία κινεζικού και ιαπωνικού πολιτισμού στα σεμινάριά του, ανοικτά σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Όπως εξάλλου γνωρίζουμε επιδόθηκε από τότε και στην παρουσίαση του ιαπωνικού πολιτισμού (με εκλεκτά κείμενα σε ελληνική γλώσσα) στο Διαδίκτυο, σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Ιαπωνίας στην Αθήνα.

Η μνημόσυνη αναφορά μας στο έργο της Κλαίρης Παπαπαύλου (στο μάθημά μας) είχε ως αφορμή τη δική της συμμετοχή στο διήμερο λόγου που είχε αφιερωθεί στα 100 χρόνια από το θάνατο του Λευκάδιου Χερν στη Λευκάδα (Ιούλιος 2004). Στο μάθημα αναδείξαμε ως κορυφαίο διαθεματικό ζήτημα του τομέα της λογοτεχνίας των φυσικών καταστροφών τη νουβέλα του Λευκαδίου Χερν με τίτλο Φωτιά στις θημωνιές (ιαπ.: Inamura no hi, αγγλ. A Living God [Ένας Ζωντανός Θεός)], που είχε επεξεργαστεί ιδιαίτερα η εκλεκτή ιαπωνολόγος.

Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως η νουβέλα του Χερν σχετίζεται με το τσουνάμι του Ιουνίου του 1896 (εκεί όπου έλαβε χώρα και το σχετικά πρόσφατο τσουνάμι του Μαρτίου του 2011, γνωστό από την επακόλουθη πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα), αναπτύσσεται γύρω από μια σημαντική κοινωνική και παιδαγωγική ιδέα. Αυτή είναι η αυταπάρνηση ενός εξέχοντα χωρικού που έβαλε φωτιά στις θημωνιές των κτημάτων του όταν αντιλήφθηκε από ψηλά την αναταραχή της θάλασσας και το επερχόμενο τσουνάμι. Το έκανε για να ειδοποιήσει χωρίς χρονοτριβή τους συγχωριανούς του για τα καλπάζοντα κύματα ώστε αυτοί να τρέξουν να ανεβούν στα υψώματα να συμβάλουν στην κατάσβεση και έτσι να μην πνιγούν. Και το πέτυχε με μεγάλη δική του ζημία.