ΑΝΘΡΑΚΕΣ, ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ, ΠΟΤΑΜΙΑ

Ν.Δ. Γιαννούλης

Φυσικός –Περιβαλ/λόγος (PhD, MSc)

31VII2019-ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Εισαγωγή

       Βρισκόμαστε μπροστά σε μια σημαντική πρόκληση για την  ιδιαίτερη πατρίδα μας. Η πρώτη χερσαία εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων (Υ/Α) στην χώρα μας γίνεται στην Ήπειρο! Στην δομή της παραγωγικής βάσης οι γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητες και ο τουρισμός εξακολουθούν να καθορίζουν τη φυσιογνωμία της Ηπείρου, συνδεόμενες με μια σειρά άλλων όπως το εμπόριο, η μεταποίηση, η εκπαίδευση, η παροχή υπηρεσιών υγείας, οι μεταφορές κ.λ.π. Υπάρχει σημαντικός αριθμός ευαίσθητων και προστατευόμενων περιοχών που συνθέτουν τη φυσιογνωμία της, ως προς τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος και στοιχειοθετούν την οικολογική και αισθητική της αξία, που καταδεικνύεται από το γεγονός ότι στην Ήπειρο έχουν συσταθεί και λειτουργούν πέντε (5) από τους είκοσι οκτώ (28) Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας μας.

 Τα ερωτήματα είναι:

• Τι εξυπηρετούν τα έργα;
• Ποια είναι η σκοπιμότητά τους;
• Ποιο το μέγεθος σε σχέση με το περιβάλλοντα χώρο;
• Ποιες επιπτώσεις έχουν στο Περιβάλλον και στην Ανάπτυξη;
• Ποια η αποτίμηση των επιπτώσεων στο Φυσικό και Ανθρωπογενές περιβάλλον;

1.  Οι Συμβάσεις

• Με τον N.4300/2014 κυρώθηκε  η Σύμβαση Μίσθωσης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και των εταιρειών «ΕΝERGEAN OIL& GAS − ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΙΓΑΙΟΥ», τον δε Μάρτιο του 2017 και της Ισπανικής εταιρείας Repsol για το οικόπεδο Ιωαννίνων-Θεσπρωτίας.
• Με τον Ν.4525/2018 κυρώθηκε  η Σύμβαση Μίσθωσης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και των εταιρειών «Total E&P Greece B.V.», «Edison International S.p.A.» , «Ελληνικά Πετρέλαια Ανώνυµη Εταιρεία» για το οικόπεδο  στη θαλάσσια Περιοχή 2, Ιόνιο Πέλαγος.
• Με τον Ν.4526/2018 κυρώθηκε  η Σύμβαση Μίσθωσης  μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της εταιρείας «Ελληνικά Πετρέλαια Ανώνυµη Εταιρεία» για το οικόπεδο «Άρτα-Πρέβεζα».

• Οι Συμβάσεις Μίσθωσης  αφορούν την «παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης Υ/Α» ενιαία για 35 έτη, ενώ υπάρχουν προβλέψεις για έκδοση Π.Δ.  ή Υ.Α. και παράταση πέντε και δέκα ετών.
• Σε περίπτωση σύγκρουσης ο Εκμισθωτής δικαιούται να ορίσει Εμπειρογνώμονα από διεθνές ινστιτούτο. Σε αυτό το υπερεθνικό πλαίσιο θα πραγματοποιηθούν οι εργασίες με ότι αυτό συνεπάγεται.
• Το κλειδί της φιλοσοφίας του εγχειρήματος περιγράφεται αναλυτικά στις συμβάσεις μίσθωσης: «Οι εργασίες θα διεξαχθούν σύμφωνα με τους κανόνες Επιστήμης και Τέχνης Έρευνας και Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων ….»!

• Χωρικός Σχεδιασμός  

     Κάθε ανθρωπογενής δραστηριότητα πρέπει να είναι εναρμονισμένη με τον γενικό και τον περιφερειακό χωρικό σχεδιασμό, τα επιμέρους Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και  το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας (ΠΧΠΠ). Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού για την έρευνα και εξόρυξη Υ-Α άρχισε να εκπονείται μόλις το τελευταίο τρίμηνο, ενώ σύμφωνα με το νέο ΠΧΠΠ:

• «Η προοπτική εξόρυξης υδρογονανθράκων τόσο στον χερσαίο χώρο της Ηπείρου, όσο και στα  υπεράκτια οικόπεδα του Βόρειου Ιονίου δημιουργεί την ανάγκη θέσπισης κατάλληλων χωροταξικών διατάξεων».
• «Ανάλογα με το μέγεθος των πιθανών κοιτασμάτων ενδεχομένως θα μεταβληθεί σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα η παραγωγική φυσιογνωμία της περιοχής».

   Δεν υπάρχει λοιπόν καμία θέσπιση χωροταξικών διατάξεων, παραπέμπονται στο μέλλον, ενώ στις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) και των δύο οικοπέδων αναφέρονται τα εξής:

• «Είναι γεγονός ότι, κατά την εκπόνηση των τελευταίων, δεν ήταν δυνατόν να ληφθούν υπόψη οι διαδικασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στο βαθμό και στην έκταση που αρμόζει στην ιδιαίτερη σημασία που τους αποδίδεται σήμερα». 
• «Επομένως, στο μέλλον θα πρέπει να καταβληθεί σημαντική προσπάθεια για την επιπλέον εναρμόνιση των υποκείμενων χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων και   σχεδίων χρήσεων γης ώστε να διερευνούν και να διασφαλίζουν τις δυνατότητες ανάπτυξης των υδρογονανθράκων στις περιοχές και να μην ακυρώνεται η δυνατότητα αξιοποίησης των υφιστάμενων φυσικών πόρων».

Με απλά λόγια νομιμοποιούμε τις επιλογές που έγιναν παραβιάζοντας κάθε έννοια δικαίου και δεοντολογίας!!  

• Οι επιπτώσεις στο Περιβάλλον  

Τα προβλεπόμενα έργα και δραστηριότητες  στα οικόπεδα «Ιωαννίνων-Θεσπρωτίας» και  «Άρτας-Πρέβεζας» περιλαμβάνουν:

•  Σεισμικές έρευνες

•  Ερευνητικές γεωτρήσεις

•  Εκμετάλλευση (Ανάπτυξη και Παραγωγή)

•  Άλλες δραστηριότητες

Το εγχείρημα αυτό δεν έγινε αντικείμενο ευρύτατου διαλόγου και δημόσιας διαβούλευσης, όπως απαιτείται από την περιβαλλοντική νομοθεσία. Οι σεισμικές έρευνες  π.χ. αναπτύσσονται σε  Κάνναβο ζωνών που απλώνεται σαν ιστός αράχνης σε όλη την χερσαία περιοχή, καλύπτοντας υδάτινους πόρους, οικοσυστήματα, αρχαιολογικούς χώρους, νεώτερα μνημεία, δασικές εκτάσεις κ.λ.π. Στο οικόπεδο π.χ. Ιωάννινα-Θεσπρωτία,κατά μήκος των προτεινόμενων αξόνων της Χερσαίας Σεισμικής Έρευνας (ΧΣΕ), θα γίνει διάνοιξη ζωνών σε μήκος περίπου 576 km με  πλάτος κάθε ζώνης   500 m (250 μέτρα εκατέρωθεν του άξονα), και αφορά  κυρίως δασικές περιοχές.  

Κάνναβος ζωνών σεισμικής έρευνας στο «Οικόπεδο Ιωάννινα-Θεσπρωτία»

       Εκφράζουμε τον βαθύτατο προβληματισμό μας για τις επιπτώσεις που δημιουργεί το εγχείρημα αυτό με βάση το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης της τεχνολογίας, το θεσμικό πλαίσιο και τις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί. Ειδικότερα:  

• Η ολοκληρωμένη μέριμνα για την πρόληψη, τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο περιβάλλον ανατίθεται σε Μονάδα Περιβάλλοντος που θα οργανωθεί και θα λειτουργεί με αποκλειστική ευθύνη του  Μισθωτή !!
• Ο Ν. 1650/86 προτείνει να απαγορεύονται ενέργειες ή δραστηριότητες που μπορούν να επιφέρουν καταστροφή φθορά ή αλλοίωση των προστατευόμενων τοπίων ή στοιχείων του τοπίου.  
• Ο Ανάδοχος δικαιούται, κατά παρέκκλιση να αποκτά την κυριότητα ή άλλα εμπράγματα δικαιώµατα επί ακινήτων, την  παραχώρηση χρήσης γαιών, την κυριότητα με αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων, που εγκλείουν υπόγεια ή επιφανειακά ύδατα… για την εκτέλεση και εξυπηρέτηση των εγκαταστάσεων, εργασιών και λοιπών έργων έρευνας και εκμετάλλευσης (Άρθ. 6 παρ.3,  Άρθ.11 παρ.1&3  Ν.2289/1995)!!!  
• Κατά την παραγωγική διαδικασία, η κατασκευή εγκαταστάσεων (διαχωρισμός αέριας και υγρής φάσης, αφαίρεση νερού κλπ.), η εγκατάσταση αγωγών μεταφοράς των Υ/Α, και η διαχείριση των αποβλήτων θα δημιουργήσει επί πλέον πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, από το σημείο εξόρυξης μέχρις τις παράκτιες και τις θαλάσσιες εγκαταστάσεις!!.
• Σύμφωνα με τον ν.4409/2016 θεσμοθετήθηκε «Πλαίσιο για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων», ενώ για τις αντίστοιχες χερσαίες εργασίες δεν υπάρχει. Όμως ακόμη και η ίδρυση και λειτουργία ανεξάρτητης αρχής που θα έχει την αρμοδιότητα της ασφαλείας των υπεράκτιων εργασιών πετρελαίου και φυσικού αερίου που προβλέπει ο ν.4409/2016   μέχρι σήμερα δεν έχει συσταθεί. 
• Δεν έχουν θεσμοθετηθεί κανονισμοί όλων των πετρελαϊκών δραστηριοτήτων που έχουν σχέση με την Υγιεινή, την Ασφάλεια!
• Το καρστικό σύστημα Ιωαννίνων αποτελεί  τον υδρογεωλογικό κόμβο του υδατικού διαμερίσματος Ηπείρου, δεδομένου ότι η υπόγεια απορροή του επηρεάζει και ρυθμίζει σε ένα μεγάλο ποσοστό τις παροχές του Αράχθου, αλλά κυρίως του Καλαμά και του Λούρου, ποταμοί στους οποίους κατά κύριο λόγο αποστραγγίζεται υπόγεια το σύστημα!! 
• Στα νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης (Ειδική Γραμματεία Υδάτων. ΥΠΕΝ- Ιούλιος 2017), ταξινομούνται, ο ποταμός Βοϊδομάτης από υψηλή σε καλή οικολογική κατάσταση, ο Αώος  και ο Άραχθος από καλή σε μέτρια, ο Λούρος σε κακή, η λίμνη Παμβώτιδα από ελλιπή σε κακή, η πεδιάδα Πρέβεζας σε κακή.  

• Δεν καθορίζονται Ζώνες Προστασίας γύρω από τις υδροληψίες πόσιμου νερού σύμφωνα με τον Ν.3199/2003. Με τους περιορισμούς που θέτει η ΣΜΠΕ, «τη δημιουργία μιας ζώνης προστασίας 300 m εκατέρωθεν του βασικού υδρογραφικού δικτύου της περιοχής και 350 m από την ακτογραμμή» δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της προστασίας.
• Σύμφωνα με την έκθεση Αξιολόγησης Κινδύνων Πλημμύρας του ΥΠΕΝ, οι Ζώνες που καθορίστηκαν για την ευρύτερη περιοχή μελέτης, είναι η Χαμηλή ζώνη κλειστής λεκάνης Ιωαννίνων, η Χαμηλή περιοχή άνω ρου Καλαμά στην περιοχή Δολιανά, ο Μέσος ρους Καλαμά από το ύψος της Βροσίνας έως το Καστρί και ο Κάτω ρους- Δέλτα Καλαμά και η παράκτια ζώνη Ηγουμενίτσας. Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη προστασίας τόσο στην ΣΜΠΕ  όσο και στο ΠΣΔ, για τις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας.
• Σύμφωνα με την Οδηγία 2006/21 «τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίζεται ότι η διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων γίνεται με τρόπο που δεν θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία, ότι δεν χρησιμοποιούνται μέθοδοι που θα μπορούσαν να βλάψουν το περιβάλλον, και ειδικότερα τα ύδατα…».
•  Για τα παραγόμενα επικίνδυνα απόβλητα,  ο Ανάδοχος δεν έχει λάβει έγκριση από τις αρμόδιες υπηρεσίες πριν την έναρξη των εργασιών, όπως προβλέπεται από την Νομοθεσία!!
• Επιτρέπεται η έγχυση υδάτων που περιέχουν επικίνδυνες ουσίες και προέρχονται από εργασίες αναζήτησης και εξαγωγής Υ/Α σε γεωλογικούς σχηματισμούς από τους οποίους έχουν εξαχθεί Υ/Α.
• Oι επιπτώσεις από την μέθοδο της υδραυλικής ρωγμάτωσης (fracking)  είναι αναμφισβήτητα αποδεδειγμένες και σοβαρές από την εφαρμογή της διεθνώς. Η σύμβαση μίσθωσης δεν απαγορεύει την μέθοδο αυτή ως εξορυκτική μέθοδο για την εξόρυξη σχιστολιθικών υδρογονανθράκων. Επειδή η σύμβαση είναι υπεράνω όλων, προκειμένου το ΥΠΑΠΕΝ να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, τον Μάρτιο 2019 με τροπολογία σε Νόμο για οικονομικές ρυθμίσεις, ΄΄ενέκρινε΄΄ ότι το  σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο που στην διεθνή επιστημονική ορολογία αναφέρονται ως «συμβατικοί υδρογονάνθρακες», δεν είναι υδρογονάνθρακες!!! Τόσο απλά!!!

• Σύμφωνα με τον Νέο Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (ΝΕΑΚ) οικοδομικών έργων του 2003 (ΦΕΚ 1154/Β’/12.8.2003), η  μελετώμενη περιοχή, εντάσσεται από πλευράς σεισμικότητας κατά το μεγαλύτερο της μέρος στη Ζώνη ΙΙ, και ένα πολύ μικρό της τμήμα (Π.Ε. Ιωαννίνων) εντάσσεται στην Ζώνη Ι. Δεν υπάρχει κανονισμός εγκεκριμένος για την προστασία των δικτύων μεταφοράς (ύδρευσης, αποχέτευσης, Υδρογονανθράκων κ.λ.π.)!
• Στο κρίσιμο ζήτημα των κυρώσεων, η οδηγία 2013/30 αναφέρει πως «τα κράτη μέλη ορίζουν τους κανόνες για τις κυρώσεις που επιβάλλονται …..». Προβλέπεται λοιπόν ότι «για κάθε παράβαση των διατάξεων του νόμου αυτού και των κατ’ εξουσιοδότησή του εκδιδόμενων κανονιστικών αποφάσεων, επιβάλλεται πρόστιμο από πέντε χιλιάδες (5.000) έως ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες (1.500.000) ευρώ», πρόστιμο που κάθε άλλο προστατεύει το περιβάλλον, όταν ακόμα και ο ν. 4014/2011, για την Περιβαλλοντική Προστασία για άλλες δραστηριότητες επιτρέπει ανώτατο πρόστιμο 2.000.000 ευρώ!!!!!

• Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός

       Ο εθνικός οδικός χάρτης για το 2050 προωθεί την αναμόρφωση του ενεργειακού τομέα, στα πλαίσια της πολιτικής απελευθέρωσης της ενέργειας σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ε. 

• Συγκεκριμένα προβλέπεται  περιορισμός της ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη, με δραματική μείωση της αξιοποίησής του, δηλαδή της βασικής, φθηνής, εγχώριας πηγής ενέργειας, αξιοποίηση φυσικού αερίου για την ηλεκτροπαραγωγή, που αυξάνει την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας. 
• Διαμορφώνεται μαζί με τις σημερινές προνομιούχες συμβάσεις παραχώρησης δικαιωμάτων υδρογονανθράκων ένα ολόκληρο πλέγμα κρατικών παρεμβάσεων υπέρ των ιδιωτικών ομίλων, που σε καμιά περίπτωση δεν εξασφαλίζουν αυτάρκεια ούτε φθηνά τιμολόγια στα λαϊκά νοικοκυριά, αλλά εντείνουν την ενεργειακή φτώχεια στις λαϊκές οικογένειες. Γι’ αυτό τα λαϊκά νοικοκυριά την τελευταία δεκαετία βλέπουν απανωτές αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος και βέβαια τα χρέη να αγγίζουν τα δύο δισεκατομμύρια. 

• Οι μεγάλοι ιδιωτικοί όμιλοι που επενδύουν στην ηλεκτροπαραγωγή προτιμούν το φυσικό αέριο, αφού το μικρό αρχικό κόστος οδηγεί σε μεγαλύτερα κέρδη, μέσω της σύνδεσης με συστήματα αγωγών φυσικού αερίου. Ήδη άρχισαν μεταφορές σχιστολιθικού αερίου από τις ΗΠΑ ενώ προγραμματίζονται δύο νέοι αγωγοί. Ο αγωγός IGI Poseidon θα ξεκινά από τους Κήπους Έβρου, και ο EastMed από τη Λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, θα συνδέονται με έναν σταθμό συμπίεσης στο Φλωροβούνι Θεσπρωτίας, με τελικό προορισμό την Ιταλία.  
• Η προσδοκία ότι οι παρούσες ενεργειακές καταναλώσεις (και οι αυξημένες μελλοντικές), θα μπορούν να καλύπτονται με ήπιες δραστηριότητες δεν επιβεβαιώνεται.

• Οι πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής έχουν προσχηματικό χαρακτήρα, λειτουργούν σαν προκάλυμμα των γενικότερων σχεδιασμών και αντιμετωπίζονται σαν μια, επιπλέον, πηγή πλούτου και κερδοσκοπίας του κεφαλαίου.

• Δεν αφορούν σε ήπιες δραστηριότητες, αλλά σε επιθετικές, μεγάλης κλίμακας και όχλησης εγκαταστάσεις και τεχνικές.

• Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι λεγόμενες «εναλλακτικές» μορφές παραγωγής ενέργειας Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) βρίσκονται κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του κεφαλαίου και αναπτύσσονται μόνο χάρη στη νομική και οικονομική πριμοδότησή τους.

• Προοπτικές ανάπτυξης

         Ποια τα οφέλη και τι προοπτικές ανάπτυξης προδιαγράφονται; 

• Δεν έχει εκπονηθεί κοινωνικοοικονομική μελέτη, που να προσδιορίζει τις επιπτώσεις στην οικονομία όταν η διεθνή εμπειρία καταδεικνύει ότι η ανάπτυξη των Υ/Α σε περιοχές που υπάρχουν δραστηριότητες  όπως η κτηνοτροφία, η γεωργία, ο τουρισμός κ.λ.π. λειτουργεί ανταγωνιστικά και αρνητικά!!
• Γενικά το ΥΠΑΠΕΝ αναφέρει π.χ. για το οικόπεδο Ιωάννινα-Θεσπρωτία ότι θα υπάρχει θετική επίπτωση στην ανεργία (300 θέσεις εργασίας και απασχόληση 700 περίπου σε τοπικές δραστηριότητες) ενώ η ΣΜΠΕ αναφέρει: «εάν δεν πραγματοποιηθεί το πρόγραμμα έρευνας και εξόρυξης, οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία ενδέχεται να είναι αρνητικές και όχι ουδέτερες, καθώς, όπως υποστηρίζουν επιστημονικές έρευνες, κρισιακά φαινόμενα, όπως π.χ. η ανεργία, οδηγούν σε αύξηση της νοσηρότητας στους πληθυσμούς που πλήττονται (π.χ. αύξηση των ψυχολογικών διαταραχών, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ κ.λπ.)»!!!

• Θεσμοθετήθηκε ειδικά για τις Εταιρείες εκμετάλλευσης Υ-Α μια  συνεχής μείωση του  φορολογικού συντελεστή , από 50% στον Ν. 468/76, σε 40% στον Ν.2289/95 και  σε 25% στον Ν.4001/11.
• Τα έσοδα του Δημοσίου προέρχονται από τη φορολογία (20% επί των δηλωμένων κερδών συν 5% περιφερειακός φόρος) ποσά που θα καταβάλλονται όταν και εάν ξεκινήσει η εξόρυξη. Δηλαδή αν υπάρχουν κέρδη θα υπάρχουν έσοδα!!
• Επίσης, με βάση τον ν. 4300/2014, οι σε χρήμα στρεμματικές αποζημιώσεις που δεσμεύεται η εταιρεία να καταβάλει κατά το στάδιο της έρευνας είναι 10 ευρώ ετησίως ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της συμβατικής περιοχής και 15 ευρώ ετησίως ανά τ.χλμ στη δεύτερη φάση ερευνών. Για τη φάση της εκμετάλλευσης, δηλαδή της εξόρυξης, το τίμημα θα ανέρχεται στα 200 ευρώ ανά τ.χλμ., σε απλά λόγια, αν γίνει μόνο μια γεώτρηση σε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο, τότε το ενοίκιο της γης για το Δημόσιο θα είναι 200 ευρώ τον χρόνο.
• Τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΕΚΑ, όμως για την δραστηριότητα της Εταιρείας στον Πρίνο είναι αποκαλυπτικά!  (Η εξορυκτική/μεταλλουργική δραστηριότητα 2013-14):

« καταγράφηκε περιορισμός εσόδων κυρίως λόγω της πτώσης των τιμών του αργού πετρελαίου». ενώ σύμφωνα με τις επίσημες Εκθέσεις του ΥΠΑΠΕΝ το 2014 δεν υπάρχουν κέρδη από τις αντίστοιχες δραστηριότητες στον Πρίνο!

• Για ποια Ανάπτυξη;

       Πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια καλούμαστε να απαντήσουμε στο ερώτημα τι επιθυμούμε «Ανάπτυξη ή Περιβάλλον»; Η αντιπαράθεση αυτή φαινόταν να έχει διλημματικό χαρακτήρα ανάμεσα στις περισσότερες κυβερνήσεις του πλανήτη. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (International Energy Agency), περισσότερα από τα δύο τρίτα των γνωστών αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων θα πρέπει να παραμείνουν ανεκμετάλλευτα προκειμένου να έχουμε μια πιθανότητα μόλις 50% να περιορίσουμε την αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας της Γης κάτω από τους 2°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή και να αποφύγουμε τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.  

        Φθάσαμε λοιπόν σε μια εποχή που η αντίληψη της φύσης ως αντικειμένου εκμετάλλευσης και η εντατική αναζήτηση κέρδους αποτελούν τα στοιχεία που επέτρεψαν την ριζική αλλαγή της σχέσης του ανθρώπου με την φύση. 

     Τι είδους  «Ανάπτυξη» θέλουμε; Με ποια κριτήρια και σε όφελος τίνος; Το μοντέλο που έχει κυριαρχήσει έχει δημιουργήσει υποβάθμιση του περιβάλλοντος, του πολιτισμού και της ποιότητας ζωής με απρόβλεπτες προοπτικές. Σύμφωνα με την έκθεση της Oxfam(22-1-2018) το 82% του πλούτου που δημιουργήθηκε το 2017 σε παγκόσμιο επίπεδο κατέληξε στα χέρια του 1% των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη.

     Η πατρίδα μας έχει δυνατότητες να αποκτήσει ένα μοντέλο Ανάπτυξης  που δεν θα βασίζεται στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, αλλά στην κοινωνική δικαιοσύνη! Ενδεικτικά παράγουμε:

• Μαγνήσιο, Αλουμίνιο, Βωξίτης, Σµηκτίτες, Νικέλιο,1οι σε λευκόλιθο, 1οι στον κόσμο σε περλίτη, (1.600.000 τόννοι),  σε χρωμίτη, σε ψευδάργυρο, 2οι παγκοσμίως σε μπετονίτη (1.500.000 τόννοι).

 Τι όφελος έχει η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών από την εκμετάλλευση μέχρις σήμερα του ορυκτού πλούτου της πατρίδας μας;

• Ο πλούτος αυτός εκμεταλλεύεται από μια μειοψηφία σε βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού μας. Τώρα καλούμαστε να συναινέσουμε σε μια πιο καταστροφική για το μέλλον μας εκμετάλλευση. Να αποδεχτούμε και την αλλαγή της αγροτικής οικονομίας όπως π.χ. στην Πρέβεζα κατ’εξοχή περιοχή με παραγωγή οπωροκηπευτικών και εσπεριδοειδών στην καλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης!!! Κατά τα άλλα εισάγουμε λεμόνια από Ν. Αφρική και Αργεντινή, πατάτες από Αίγυπτο και Τουρκία!!!
• Αποτελεί ένα παράδειγμα των κριτηρίων αντιμετώπισης μιας «Ανάπτυξης», που υποτάχθηκε στην εντατικοποίηση όλων των δραστηριοτήτων με βασική αξία το κέρδος και την απαξίωση των πραγματικών αναγκών του ανθρώπου.
• Σε μια επικίνδυνη περίοδο, που αυξάνονται οι ανταγωνισμοί στην περιοχή μας, για τον έλεγχο των πηγών και των μεταφορών των Υ/Α, πρέπει να αντισταθούμε για μια άλλη Ανάπτυξη!   
• Η Διεθνής εμπειρία καταδεικνύει, από τη μια ότι σε ισχυρά κράτη σταματούν οι εξορύξεις, για διάφορους λόγους, ενώ από την άλλη οι δρόμοι και οι πηγές έχουν σημαδευτεί ως ΄΄αιμάτινοι΄΄!  Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ιστορική αλλά και πρόσφατη πείρα , ότι πολλές περιοχές εξορύξεων μετατράπηκαν σε κατάρα για τους λαούς και τις τοπικές κοινωνίες αφανίζοντας ανθρώπινες ζωές, μνημεία πολιτισμού, οικονομική δραστηριότητα και περιβάλλον.

• Υπάρχει λύση;

      Η πραγματικότητα, θα είναι οδυνηρή για το φυσικό, πολιτισμικό, αλλά και για το κοινωνικό περιβάλλον με την βίαιη αλλαγή της οικονομίας που παραδοσιακά   στηρίζεται στην αγροτική παραγωγή, στους Υδάτινους Πόρους, στον τουρισμό και την μοναδική  πολιτιστική κληρονομιά! Η μετατροπή συνολικά της Ηπείρου σε βιομηχανική περιοχή και απέραντο εργοτάξιο  εκμηδενίζει τα πλεονεκτήματα μας. Το περιβάλλον, τα νερά, τις πηγές ,τα δάση, τη σπάνια χλωρίδα, τη πανίδα  και τη βιοποικιλότητα.

    Από καταβολής της συγκρότησης  των κοινωνιών, διατυπώνεται η άποψη,   μπορούμε να τα βάλουμε με τους δυνατούς, τις πολυεθνικές και τους ενεργειακούς κολοσσούς;  

 «..Ωστόσο ποιος ξέρει,

 ίσως εκεί που κάποιος αντιστέκεται χωρίς ελπίδα,

 ίσως εκεί να αρχίζει η ανθρώπινη ιστορία που λέμε 

κι’ η ομορφιά του κόσμου»!!!!!

  Γιάννης Ρίτσος  

      Η ΠΣΕ μέσα από μια επίπονη δημιουργική και αποτελεσματική προσπάθεια αναμετρήθηκε με το δύσκολο αυτό εγχείρημα με οδηγό τις αποφάσεις των Γ.Σ. της. Σε αυτό το δύσκολο δρόμο αναπτύχθηκαν πρωτοβουλίες από  Ομοσπονδίες και Αδελφότητες των Αποδήμων Ηπειρωτών, κινήματα, με κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια, υπομνήματα και πορείες. Σημαντικό να αναφέρουμε τις Αποφάσεις απόρριψης των Συμβάσεων από τα Δημοτικά Συμβούλια Αρταίων, Ανατολικού Ζαγορίου, Β. Τζουμέρκων, τα Εργατικά Κέντρα Ιωαννίνων, Άρτας, Θεσπρωτίας και το πιο ελπιδοφόρο ψήφισμα από τους μαθητές του Μουσικού Σχολείου Πρέβεζας!!!

Με δύναμη μπροστά!!

Η Ήπειρος δεν μπορεί να γίνει πειραματόζωο των κάθε λογής αρπακτικών εταιρειών που μόνο σκοπό έχουν το δικό τους κέρδος, χωρίς να υπολογίζουν την καταστροφή της περιοχής.

Διεκδικούμε   

• Το δικαίωμα ανάπτυξης της Ηπείρου με σεβασμό στο περιβάλλον, τα μνημεία και τη πολιτιστική κληρονομιά μας
• Ένα άλλο μοντέλο Ανάπτυξης που  θα βασίζεται στην κοινωνική δικαιοσύνη και η ευημερία θα είναι δικαίωμα όλων στο παρόν και στο μέλλον!

   Απαιτούμε την ανάκληση των συμβάσεων παραχώρησης, τη διασφάλιση του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

Δεν θυσιάζουμε το περιβάλλον μας, τη ζωή και των παιδιών μας για χάρη των κερδών των πετρελαϊκών εταιριών.

«Στα χτήματα βαδίσαμε όλη μέρα

Με τις γυναίκες τους ήλιους τα σκυλιά μας

Παίξαμε τραγουδήσαμε ήπιαμε νερό

Φρέσκο, που ξεπήδαγε από τους αιώνες …»

Οδυσσέας Ελύτης

Ήλιος ο πρώτος