ΔΥΟ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ – ΙΑΠΩΝΙΑ
Από εμπειρία ξέρουμε πως οι δύο λέξεις μας για το τσάι (τσάι και τέιο) είναι μοιρασμένες σε όλο τον κόσμο. Π.χ. αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά έχουν κάτι σαν ΤΕ ενώ ρωσικά, τουρκικά κ.ά. έχουν κάτι σαν ΤΣΑ. Φυσικά δεν πρόκειται για λέξεις ελληνικές.
Αυτό το περίεργο συμβαίνει επειδή οι δύο κινέζικες προφορές ΤΣΑ και ΤΕ ταξίδεψαν στον κόσμο δια ξηράς (το ΤΣΑ πήρε το δρόμο του μεταξιού) και δια θαλάσσης (το ΤΕ διαδόθηκε με τα πλοία των ευρωπαίων θαλασσοπόρων).
Στα ελληνικά έχουμε δεχτεί την ευρωπαϊκή λέξη ΤΕϊο σαν καθαρευουσιάνικη ενώ η ασιατική λέξη ΤΣΑϊ είναι λαϊκή, σαν δημοτική.
Υπάρχουν όμως και δύο μεγάλες εξαιρέσεις: Τα πορτογαλικά και τα ιαπωνικά έχουν ΤΣΑ ενώ η διάδοση της λέξης σε αυτές τις γλώσσες φαίνεται πως θα έγινε δια θαλάσσης. Να πούμε πως στα ιαπωνικά η λέξη ελήφθη μεν δια θαλάσσης αλλά (πιθανώς) από το εσωτερικό της Κίνας. Και στα πορτογαλικά η μεταφορά του προϊόντος και της λέξης είχε γίνει σε προγενέστερη φάση.