ΒΙ

[ΑΠΟ ΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΙΔΙΩΜΑΤΑ ΜΑΣ – ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ FACEBOOK]

===============================================================
Η ομάδα ασχολείται με την προβολή των ελληνικών βόρειων ιδιωμάτων (ΒΙ) εκλαϊκεύοντας και τυποποιώντας τη φωνητική, τη γραμματική και το λεξιλόγιό τους.
Αυτά θεωρούνται εδώ ως μετεξέλιξη της κοινής ελληνικής γλώσσας και αναζητείται πλαίσιο ορθογράφησής τους ισότιμο με εκείνο της ορθογραφικά αποκατεστημένης κοινής νεοελληνικής γλώσσας.
Θεωρείται βέβαιο πως η γραπτή απεικόνισή των ΒΙ θα τα εδραιώσει στη συνείδηση του λαού. Πινακίδες μαγαζιών, ονόματα οδών, αναγραφές επί μνημείων και λεκτικές περιγραφές της σύγχρονης ζωής πρέπει να περάσουν και στη ΒΙ-ική εκδοχή.
Προτείνεται επίσης η χρήση τους στη σύνταξη-μετάδοση ειδήσεων από ραδιοφώνου και στην ειδησεογραφία, σε άρθρα εφημερίδων και σε μεταφράσεις γνωστών έργων.
Προφανώς, σε βάση εκούσιας συμμετοχής.

==========================================
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΕΠΙΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ Ή ΑΠΟΡΡΙΨΗ

1) Σεβόμαστε τα κλειστά φωνήεντα στις άτονες συλλαβές: ιβδουμήντα ΟΧΙ εβδομήντα, Γριβινά ή και Γριβνά, Πρέβιζα ή και Πρέβζα, «ου Πριβέης».

2) Τονίζουμε τις τονιζόμενες μονοσύλλαβες: Να μή ντου δεί, Τού δις του πλί;

3) Αποφεύγουμε να αυξήσουμε τις συλλαβές ιωτακίζοντας: Λάρσα ΟΧΙ Λάρισα, θκό μ ή δκό μ ΑΛΛΑ ΟΧΙ δικό μ, πνάου, δψάου ΑΛΛΑ δίψασα, σλαβή ΑΛΛΑ δσύλαβ.

4) Διαχειριζόμαστε το -σ- σωστά: να δώεις, να λύεις, να γράειψ.

5) Για μερικά βαθιά (υπερωικά) σύμφωνα στο τέλος της λέξης ή της συλλαβής ή σε άλλη θέση συλλαβής διπλογραφούμε γγ, κκ, λλ, νν, χχ : οι τρεις μάγγ μι τα δώρα, του πιδάκκ, του σκκλάκκ, του σκλαρίκκ, του πουρτουκάλλ, τι κάννς; ννστάεις; η απόχχ, δεν έχχ, ναι ή όχχ; ). Γράφουμε του γρούνν ΑΛΛΑ τα γρούνια.

6) Χωρίζουμε με απόστροφο τα μη συμπροφερόμενα σύμφωνα (οι Γιρμανοί μι τς μπόμ’πις, του κ’κί κι του ριβίθ, στα Γιάν’να ή στα Γιάνν’να, παράλλ’λα).

7) Το -ι- μπορεί να γραφεί -η- για να θυμίζει το -ε- που προϋπήρχε ή το -αι-: Ηβδουμήντα, ου Ηγύπτιους, φυστίκκ Ηγίννς.

8) Με τα σύμβολα του διεθνούς φωνητικού αλφαβήτου έχουμε την εξής αντιστοιχία: γγ = ʝ ή j, κκ = c, λλ = ʎ, νν = ɲ, χχ = ç.

Η ΚΟΥΠΕΛΑ ΜΙ ΤΟΥ ΔΣΥΛΑΒΟΥ ΟΝΟΥΜΑ…
…ΚΙ ΤΙ Μ ΘΜΙΖ…

Τα γράφω σαν συνέχεια στην ωραία συζήτηση που κάναμε για τα γυναικεία ονόματα και τα υποκοριστικά τους.

Μου δόθηκε η ευκαιρία να ξεφυλλίσω το πρόσφατο τότε (πριν χρόνια) τεύχος του επιστημονικού περιοδικό WORD που εξέδιδε ο Γλωσσολογικός Κύκλος της Νέας Υόρκης. Πολύ σοβαρό. Εκεί πρωτοεμφανίστηκε ο όρος diglossia για την περίπτωσή μας, τη διαμάχη δημοτικής / καθαρεύουσας.

Το μάτι μου έπεσε σε ένα άρθρο έλληνα γλωσσολόγου, για τα γυναικεία υποκοριστικά. Υποστήριζε με σωρεία παραδειγμάτων πως αυτά είναι κυρίως δισύλλαβα και τονίζονται στην πρώτη συλλαβή: Πόπη, Λίνα, Λένα, Λίτσα, Νίκη, Λούλα, Βούλα κ.λπ.  Υποστήριζε μάλιστα, ακόμα, πως αυτή η δομή λέξης πιθανόν να είναι κυρίαρχο δομικό σχήμα στη γλώσσα μας. Πάρε, δώσε, φύγε, ένα, δύο, τώρα, όχι, λίγο…

Δεν πρόλαβα να κρατήσω σημειώσεις για κάποια περισσότερα στοιχεία γιατί στη βιβλιοθήκη που βρισκόμουν, μόνος εκείνη την ώρα, στην Αθήνα, έρχεται κάποιος από το προσωπικό και μου λέει «Κλείνουμε, πρέπει να φύγετε γρήγορα κι εσείς. Κηρύχτηκε επιστράτευση…». Ήταν 21 Ιουλίου 1974, 10.30 το πρωί.

============================================================================
Ο ΧΑΡΤΗΣ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΙΔΙΩΜΑΤΩΝ
…Φτάνει πολύ μακριά…

Αυτός είναι ο χάρτης των περιοχών (επάνω) όπου μιλάμε τα βόρεια ιδιώματα που τόσο κυνηγήθηκαν.

Αποτελούμε την πλειονότητα του εθνικού μας εδάφους.

Δυστυχώς, πολλοί από εμάς, έχουμε αποδεχτεί με ηττοπάθεια πως είμαστε αποκλίνοντες μειονοτικοί «βλάχοι» και «πραζαντράου». Και πως η γλώσσα μας είναι χρήσιμη μόνο για τα λεγόμενα «λαρισαϊκά» ανέκδοτα. Όμως …

… Τα σύνορά σου γλώσσα μας
Στο χάρτη δεν υπάρχουν
Όπού ’ναι κι ένας Βου-Ι-κός
Ικεί ’ναι χώματά σου…
____________________________________________________________
Βου-Ι-κός: Ομιλητής βορείου ιδιώματος.